Diep inzicht
Zij: "Is de letter 'y' eigenlijk een klinker?"
SR: "Daar is discussie over, maar ik vind van wel."
Zij: "Wat is dat eigenlijk, een klinker?"
SR: "Heu, ja, heu, wacht."
[*ping*]
SR: "Een klinker is een letter die je uitspreekt zonder je tong, lippen, tanden enzo te gebruiken! A-E-I-O-U-Y"
Wij: "Maar dan is de letter H eigenlijk ook een klinker!"
Als dat geen diep inzicht is.
posted by Sponzen ridder @ 11/02/2012 05:32:00 p.m.
6 Comments:
Bij een klinker gebruik je wél je stembanden. Anders klinkt er niks. De 'h' is dus geen klinker.
Onze excuses voor het vernietigen van het diepe inzicht :-)
jv
@jv: ook niet helemaal waar, wat doe je dan met 'm' en 'n' en zo ... :-)
Ten eerste is er een verschil tussen de eigenlijke klank en de manier waarop we ze opschrijven. De 'y' in 'yes' of 'boy' is dus niet dezelfde klank als de 'y' in 'Davy'. Maar omdat ons schrift nu eenmaal maar 26 letters heeft gebruiken we er om de één of andere reden wel hetzelfde schriftteken voor.
Dat gezegd zijnde, de eerste 'y' zou je dus als medeklinker kunnen klasseren wegens eigenlijk hetzelfde als 'j'. De tweede 'y' kun je als klinker klasseren wegens eigenlijk hetzelfde als 'i'. Simpel :-)
Het verschil tussen klinker en medeklinker wordt trouwens meestal zo aangeduid: bij een klinker kan de luchtstroom vrij naar buiten en is er geen obstructie in de mond (hoe ver de mond open staat en hoe dicht de tong bij het verhemelte is en nog andere factoren verschillen, maar er is in feite geen obstructie). Bij een medeklinker is er wel een obstructie, zij het volledig (p, m, t, k, ...) of gedeeltelijk (f, s, w, l, j, ...), lang (m, n, w, ...) of kort (p, t, k, ...), enz. Een klinker is altijd stemhebbend, een medeklinker kan stemhebbend of stemloos zijn, dus dat onderscheid is niet nuttig bij het bepalen of een klank een klinker of medeklinker is (behalve dat je natuurlijk van stemloze klanken meteen kunt zeggen dat het geen klinker kan zijn).
Is de 'h' eigenlijk iets typisch van het Nederlands?
Ik vind de gedachte anders wel mooi, dat de 'h' de Pluto onder de letters is: ooit houden we en stemming om te beslissen of ze in het alfabet mag blijven...
Hehe, nee de h is zeker niet typisch voor het Nederlands. Maar het is wel een specialleke, in verschillende opzichten. Het enige waar alle taalkundigen het over eens zijn, is dat het een laryngale klank is (= ze wordt gevormd in de larynx). Velen noemen het verder een stemloze medeklinker, maar anderen zeggen dan weer dat de h noch stemloos, noch stemhebbend is, en ook geen 'echte' medeklinker. Je kunt er ook geen uitspraken over doen wat plaatsing in de mond betreft (vooraan, zoals t, tot achteraan, zoals k), omdat hij niet in de mond / op de tong wordt gevormd. Enzovoort! Veel talen hebben de neiging om de h te laten wegvallen, h-deletie dus (zoals in het Frans bijvoorbeeld algemeen wordt gedaan, en in sommige dialecten van het Nederlands, het Engels, ...).
Een (waarschijnlijk belange niet exhaustief) lijstje van talen waarin de h voorkomt: http://en.wikipedia.org/wiki/Voiceless_glottal_fricative#Occurrence
in oud-Grieks heb je de spiritus als een teken boven de letter om een aanblazing aan te duiden, maar geen aparte letter. Het ziet eruit als een platte komma boven de eerste klinker.
(ὕδωρ (hydor)= water : de h die we bij hydratatie enz schrijven in afleidingen staat er dus niet als letter. Die zelfde onbestaande H is symbool op paaltjes voor brandweer voor wateraansluitingen)
Een reactie posten
<< Home